Ο σαντορινιός αμπελώνας φοβάται τον τουρισμό
Υπέρ της άμεσης ενίσχυσης των αμπελουργών και κατά της τσιμεντοποίησης του αμπελώνα της Σαντορίνης, προς όφελος του τουρισμού, ο πρόεδρος της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων, Μάρκος Καφούρος, δεν διαφέρει από τη γενικότερη “συνεταιριστική διεκδικητική γραμμή”. Αν κοιτάξει κανείς τα επιτεύγματα του συνεταιρισμού, στον οποίο ηγείται για πολλοστή φορά, θα δει έναν άνθρωπο σαφώς προσανατολισμένο προς τις επιταγές της αγοράς, που δεν κοιτάζει μόνο να διεκπεραιώσει τις αιτήσεις ΟΣΔΕ των μελών του. Τον συναντήσαμε σε έναν σαντορινιό αμπελώνα, ένα μήνα πριν από την έναρξη του φετινού τρύγου και μας μίλησε για τους φόβους και τις προσπάθειες των Σαντορινιών αγροτών, που δυστυχώς πάσχουν από… έλλειψη διάδοχης γενιάς!
Είστε ικανοποιημένος με το ότι το 75% του Εθνικού Φακέλου της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Οίνου πηγαίνει στην ενιαία ενίσχυση;
Θα πρέπει να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα στο σύνολο της χώρας και τον αμπελώνα της Σαντορίνης. Εμείς ζητήσαμε να εξαιρεθούμε του μέτρου της εκρίζωσης, όπου αρχικά είχε συμπεριληφθεί η Σαντορίνη. Ένα χρόνο μετά, ευτυχώς, εξαιρέθηκε. Για τους λόγους για τους οποίους ζητήσαμε εξαίρεση από την εκρίζωση, ζητάμε αυξημένη ενιαία ενίσχυση. Ή ενιαία ενίσχυση για όλους τους παραγωγούς της Σαντορίνης μέχρι και το τελευταίο στρέμμα. Και μάλιστα, δεν θα ‘χαμε πρόβλημα αν ήταν συνδεδεμένη.
Ποιος είναι ο σοβαρότερος κίνδυνος για το σαντορινιό αμπέλι;
Μετά τον αμπελώνα είναι η δόμηση, το τσιμέντο. Το αμπέλι αυτή τη στιγμή είναι το ανάχωμα στην εκμετάλλευση που γίνεται στο νησί μας και στο περιβάλλον, άρα για κοινωνικούς οικονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους η ενιαία ενίσχυση θα διασφάλιζε την ύπαρξη του αμπελώνα. Από κει και πέρα το ευρύτερο συνεταιριστικό κίνημα ζητάει χορήγηση της ενιαίας ενίσχυσης προς όλους με την έννοια ότι δυστυχώς ο αμπελουργός βρίσκεται στην Ελλάδα σε δεινή θέση. Όλοι κατανοούμε την ανάγκη για εκσυγχρονισμό, για αυξημένα κονδύλια στην προβολή, στην εμπορία και στη βελτίωση της ποιότητας. Δυστυχώς, ίσως είναι το έσχατο μέσο να ενισχύσουμε τον αμπελουργό με την επιδότηση, ενώ αυτός ο άνθρωπος θα έπρεπε να ενισχύεται με την υπεραξία του προϊόντος του. Αλλά αυτό δεν γίνεται για τους γνωστούς λόγους των υψηλών αποθεμάτων, της παγκοσμιοποίησης, της ανυπαρξίας της χώρας μας στις εξαγωγές κλπ.
Πόσοι είναι οι αμπελουργοί στο νησί;
Δεν μας λείπει τόσο ο αριθμός των αμπελουργών όσο μας ανησυχεί η ηλικία τους. Αυτή τη στιγμή ο μέσος όρος είναι άνω των 70 ετών! Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στα νησιά όπου ο τουρισμός εξασφαλίζει και λιγότερο κουραστικές θέσεις εργασίας για τους νέους.
Εμείς ως Ένωση έχουμε 1000 αμπελουργούς και τα ενεργά μέλη μας, που παράγουν κι άλλα προϊόντα, είναι γύρω στα 1200. Είμαστε αναγκαστικής μορφής συνεταιρισμός, παρότι δραστηριοποιούνται κι άλλες ιδιωτικές οινοποιητικές μονάδες στο νησί.
Εκτός από την ενιαία ενίσχυση, ο Εθνικός Φάκελος προβλέπει και αναδιάρθρωση αμπελώνων. Γίνεται αναδιάρθρωση στη Σαντορίνη;
Την πενταετία 2001-2006 ήμασταν φορέας υλοποίησης προγράμματος αναδιάρθρωσης, όπου εντάχθηκαν 1000 στρέμματα. Επειδή υπήρχε πρόβλημα όσον αφορά στο πολλαπλασιαστικό υλικό, ως Ένωση φτιάξαμε ένα φυτώριο παραγωγής ντόπιου υλικού, αφού είμαστε η μόνη περιοχή στην Ελλάδα, που δεν έχει υποστεί τις αρνητικές επιπτώσεις της φυλλοξήρας. Στο φυτώριο επιλέχθηκαν τα πιο ανθεκτικά φυτά στους ιολογικούς ελέγχους. Το εγχείρημα πέτυχε και τα μοσχεύματα ντόπιων ποικιλιών “έπιασαν” πολύ εύκολα. Φέτος έχουν κατατεθεί μόνο 3-4 αιτήσεις για μερικές δεκάδες στρέμματα, έχει καμφθεί το ενδιαφέρον. Εδώ υπάρχει και τεράστιο γραφειοκρατικό πρόβλημα με το αμπελουργικό μητρώο. Φτιάχτηκε λάθος, δεν χρησιμοποιήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, και είμαστε σε έναν αγώνα δρόμου να το επικαιροποιήσουμε, προκειμένου να ‘μαστε σύμφωνοι και με τους ελέγχους του υπουργείου, αλλά και για να πάρουμε αυτά που δικαιούμαστε.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τον Συνεταιρισμό;
Έχουμε ήδη έτοιμο τον φάκελο υποψηφιότητας, για να εντάξουμε το έργο του εκσυγχρονισμού του οινοποιείου, ύψους 500.000 ευρώ, μόλις προκηρυχθεί το Μέτρο στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013.
Φέτος διπλασιάσαμε και την κερδοφορία μας σε σχέση με πέρυσι. Τα δύο τελευταία χρόνια δώσαμε έμφαση στο εισόδημα του παραγωγού αυξάνοντας την τιμή στο σταφύλι από 60 λεπτά στο 1 ευρώ/κιλό, στη φάβα από 7 ευρώ στα 10 ευρώ/κιλό και στο ντοματάκι από 40 λεπτά σε 70 λεπτά/κιλό φέτος.
Επίσης, συντάξαμε τον φάκελο για να κατοχυρωθεί η φάβα ως "ΠΟΠ Σαντορίνη" και βρίσκεται τώρα για έγκριση στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ακολουθήσει ο φάκελος για τα ντοματοειδή.
Έχουμε το μοναδικό εργοστάσιο μεταποίησης ντομάτας από τα εννέα που λειτουργούσαν στη Σαντορίνη και λειτουργεί συνεχώς από τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Τα δύο τελευταία χρόνια κάναμε μια προσπάθεια αφενός μεν να ενισχύσουμε το εισόδημα του παραγωγού, αφετέρου να βελτιώσουμε όσο γίνεται την ποιότητα και την εικόνα του προς τα έξω, κυκλοφορώντας τοματοπελτέ τριπλής συμπύκνωσης, που απέσπασε και βραβεία γεύσης. Κάναμε ένα “λίφτινγκ” στο εργοστάσιο, ανανεώσαμε βασικό μηχανολογικό εξοπλισμό και είμαστε σε φάση περαιτέρω εκσυγχρονισμού, με ιδίους πόρους. Και για το 2009 σχεδιάζουμε δύο νέα προϊόντα: Μία έτοιμη σάλτσα για μακαρόνια με Vinsanto και ένα “ντιπ” με βάση τον ντοματοπελτέ τριπλής συμπύκνωσης, κάππαρη και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
Στη φάβα, το επόμενο βήμα θα είναι να αναγράφεται στη συσκευασία ο κωδικός του παραγωγού, δηλαδή η ιχνηλασιμότητα. Είναι εύκολο να εφαρμοστεί, γιατί είναι πιο περιορισμένη η παραγωγή.
Στην ιχνηλασιμότητα στοχεύουμε στο μέλλον και για το αμπέλι. Είμαστε στη φάση της ανάθεσης της έρευνας και της μελέτης ενός μοντέλου πιστοποίησης ολοκληρωμένης διαχείρισης της καλλιέργειας, που θα ταιριάζει στα δεδομένα της Σαντορίνης, με μηδαμινή επέμβαση φυτοπροστασίας και έμφαση στη θρέψη και στη ζιζανιοκτονία του εδάφους.
Ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το μέλλον για τη Σαντορίνη;
Το όνομα της Σαντορίνης έχει μια δυναμική, είναι ένας τόπος ελκυστικός, εντυπωσιάζει, αγαπιέται, είναι μοναδικός. Νομίζω ότι αυτό που μένει πλέον σ’ εμάς, είναι να διατηρήσουμε ό,τι έχουμε παραλάβει. Η αγωνία μας είναι πώς θα διατηρήσουμε αυτή τη φυσιογνωμία και πώς θα την παραδώσουμε στα παιδιά μας.
Who is who
Ο Μάρκος Καφούρος είναι γεωπόνος, 45 χρονών, έγγαμος με δύο αγόρια και πρόεδρος της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων από τον Νοέμβριο του 2007. Από το 1ο έτος σπουδών του εργάστηκε στην Ένωση, πρώτα ως γεωπόνος και έπειτα διευθυντής. Παράλληλα, είναι μελισσοκόμος και ιδρυτικό μέλος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Θήρας “Η Καλλίστη”.
Συνέντευξη στον Πέτρο Αλεξανδρή
Από το194ο φύλλο της εφημερίδας Agrenda
