Παλεύουν για ένα δικό τους, άθικτο «γαλαξία»
Πέντε από τις έξι ιστορικές κοινότητες της χώρας ζητούν να εξαιρεθούν από τις συνενώσεις που προβλέπει ο «Καλλικράτης»
Της Ελενας Kαρανατση
«Των Ελλήνων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλους... γαλαξίες», δικούς τους και θέλουν να τους κρατήσουν άθικτους και αυτόνομους έξω από τις επικείμενες συνενώσεις του «Καλλικράτη». Πρόκειται για το Εθνικό Δίκτυο Παράδοσης, Πολιτισμού και Κοινοτικού Βίου, που απαρτίζεται από έξι ιστορικές κοινότητες της χώρας, Οία (Σαντορίνη), Αμπελάκια (Λάρισα), Πάπιγκο (Ζαγοροχώρια), Πάνορμος (Τήνος), Νυμφαίο (Φλώρινα) και Μακρινίτσα (Πήλιο). Ωστόσο, πρόσφατα, η κοινότητα Μακρινίτσας επέλεξε να χαράξει τον δικό της δρόμο ζητώντας να συνενωθεί με τον δήμο Βόλου.
Σε επιστολή των υπολοίπων πέντε κοινοτήτων προς τον υπουργό Εσωτερικών, Γ. Ραγκούση οι πρόεδροί τους επιζητούν να διατηρηθούν ως εμβληματικές Κοινότητες στη Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης επικαλούμενες τη βούληση των κατοίκων τους, το πλούσιο έργο που επιτέλεσαν στις διοικητικές τους περιφέρειες, τους οικονομικούς δείκτες και τα απολογιστικά τους στοιχεία, τη διοικητική τους επάρκεια και την πανελλήνια και ευρωπαϊκή αναγνώριση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους. «Η διακριτή μας ταυτότητα δεν πρέπει να νοθευτεί σε μεγαλύτερα διοικητικά σύνολα με άλλες αξιακές προτεραιότητες. Η χώρα έχει υποχρέωση να διαφυλάξει αυτούς τους τόπους βάσει του Συντάγματος και να διατηρήσει την διοικητική τους αυτονομία», επισημαίνουν στην επιστολή τους.
Οία, βραβευμένη για τον οικισμό της
Μοναδικά στοιχεία, χρήζουν προστασίας
Μπορεί να φημίζεται για το ηλιοβασίλεμά της, αλλά η κοινότητα της Οίας έχει πολλούς λόγους για να μην αφήσει όλα εκείνα τα στοιχεία που διαχρονικά την κάνουν ξεχωριστή να «δύσουν» λόγω των «καλλικρατικών» συνενώσεων.
«Η Οία, ναυτικός τόπος που εξελίχθηκε από τα τέλη του 17ου αιώνα σε μεγάλο καπετανοχώρι, έγινε Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήδη από το 1834. Επομένως διαθέτει μακρά ιστορία στον πολιτισμό αλλά και στην οικονομία, ενώ διακρίνεται για την αρχιτεκτονική της και τους αμπελώνες της. Αλλωστε, ο παραδοσιακός μας οικισμός έχει βραβευθεί για τη μοναδικότητα του» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινότητας, Γιώργος Χάλαρης, και εξηγεί: «Γι’ αυτό και πρέπει στο νομοσχέδιο να προβλεφθεί ειδική προστασία, ώστε να μη συνενωθεί. Αλλωστε, στα σχεδόν 200 χρόνια της ως ΟΤΑ ήταν σχεδόν πάντοτε αυτόνομη κοινότητα, εκτός από μία δεκαετία, οπότε και ανήκε στα Φηρά».
Το ενδεχόμενο προσφυγής σε κάθε κατεύθυνση δεν απέκλεισε ο κ. Χάλαρης σε περίπτωση που προβλεφθεί αναγκαστική συνένωση. «Η Ελλάδα χρειάζεται ισχυρούς και λειτουργικούς δήμους. Ωστόσο, το πληθυσμιακό κριτήριο δεν θα έπρεπε να θεωρείται το κυρίαρχο ειδικά για τις νησιωτικές και ορεινές περιοχές της χώρας».
Ακλόνητη θέση της κοινότητας της Οίας είναι ότι έχει αποδείξει πως μπορεί να είναι αυτοδύναμη με αποτελεσματική και ορθολογική διαχείριση των χρημάτων από τοπικούς, εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, με αποθεματικό για την υλοποίηση έργων με ίδιους πόρους.
Αμπελάκια, ιστορική πινελιά
Εχουν εδώ και χρόνια χαράξει το δρόμο τους
Εκτός από τη φυσική και αρχιτεκτονική τους ομορφιά, τα Αμπελάκια χαρακτηρισμένα ως «στολίδι της Θεσσαλίας» πορεύονται εδώ και εκατοντάδες χρόνια σε έναν δικό τους επιτυχημένο δρόμο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που αντιστέκεται στα κελεύσματα της ομογενοποίησης και της μαζικής κουλτούρας.
Η ιστορική κοινότητα είναι γνωστή για τον πρώτο συνεταιρισμό της Ευρώπης, που ιδρύθηκε το 1778 υπό την ονομασία «Κοινή Συντροφία και Αδελφότης των Αμπελακίων» και είχε ως αντικείμενο την παραγωγή, επεξεργασία, βαφή και εμπορία κόκκινων νημάτων, που διοχετεύτηκαν για αρκετά χρόνια στις σημαντικότερες αγορές της Ευρώπης.
«Διαθέτουμε έναν παραδοσιακό οικισμό, αναγνωρισμένο επίσημα από το κράτος, ο οποίος διατηρεί την ιδιαίτερη τοπική αρχιτεκτονική του περισσότερο από 200 χρόνια. Τα αρχοντικά, κρεμασμένα στις πλαγιές του βουνού, μαρτυρούν ότι τα χρόνια που πέρασαν άφησαν τη δική τους ανεξίτηλη ιστορική πινελιά» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινότητας, κ. Γιώργος Σολωμός, και επιμένει ότι «τα Αμπελάκια, όπως και οι άλλες ιστορικές κοινότητες είναι σαν μαργαριτάρια λόγω της ιστορίας και της ομορφιάς τους και γι’ αυτό πρέπει να παραμείνουν ανεξάρτητες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση όντως χρειάζεται αναδιοργάνωση. Ωστόσο, αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει σε βάρος της υπαίθρου. Στα σχέδιά μας είναι να συγκεντρώσουμε υπογραφές όχι μόνο των κατοίκων αλλά και όλων εκείνων των υποστηρικτών μας που θα ήθελαν να παραμείνουμε αυτόνομη κοινότητα».
Πάπιγκο, πρότυπο ανάπτυξης
Προσπάθεια να μείνει ανέπαφη η παράδοση
Το καμάρι των Ζαγοροχωρίων, το Πάπιγκο θεωρείται πρότυπο ορεινής ανάπτυξης διαθέτοντας ιδιαίτερη δόμηση που, σε συνδυασμό με την πλούσια βλάστηση της περιοχής και την αγριότητα του τοπίου, έλκει πολλούς επισκέπτες. Χωρισμένο σε δύο «μαχαλάδες», το Μεγάλο και το Μικρό, που είναι χτισμένοι στα ριζά της Αστράκας κάτω από τους επιβλητικούς πύργους και τη μυθική Δρακόλιμνη, το Πάπιγκο έχει να επιδείξει παράδοση εξαιρετικής φιλοξενίας και ιδιαίτερο τρόπο διατήρησης της χωροταξικής και πολιτισμικής οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας.
Το Πάπιγκο περιβάλλεται από σημαντικούς ιστορικούς τόπους, με αξιόλογες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, που σηματοδοτούν την παρουσία του ανθρώπου από την προϊστορική ακόμη εποχή. «Εντάξει. Δεν θα πάρουμε και τα όπλα. Θα διαμαρτυρηθούμε φυσικά με πολιτισμένους τρόπους. Μας ενδιαφέρει η διοικητική μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» αλλά θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι στην προηγούμενη αναδιάρθρωση του προγράμματος «Ιωάννης Καποδίστριας» είχαν εξαιρεθεί από τις συνενώσεις τόσο οι χειμάζουσες κοινότητες όσο και εμείς ως ιστορικές κοινότητες, για να διατηρήσουμε την παράδοση που κληρονομήσαμε και να την κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές. Το ζήτημα είναι ότι αποδείξαμε μέσα σε τρεις τετραετίες ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε το Πρωτόκολλο του δικτύου 100% και να γίνουμε πρότυπα ανάπτυξης για όλη την Ελλάδα», επισημαίνει στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινότητας Πάπιγκου, κ. Λεωνίδας Τσουμάνης.
Πάνορμος, φημισμένος «καλλιτέχνης»
Η ιδιαιτερότητα κινδυνεύει να χαθεί
Η κοινότητα Πανόρμου της Τήνου υπήρξε από τον 18ο αιώνα το λίκνο της νεοελληνικής καλλιτεχνικής παράδοσης, κυρίως γλυπτικής και μαρμαρογλυπτικής.
Η οικονομική και καλλιτεχνική ακμή της κοινότητας Πανόρμου συντελέστηκε και κορυφώθηκε τον 18ο και τον 19ο αιώνα, με τη ναυτιλία και το εμπόριο να ακμάζουν. Την εποχή εκείνη άρχισε η εκμετάλλευση των μαρμάρων της περιοχής (λευκού και πράσινου) και δημιουργήθηκαν τα πρώτα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας. Μαρμάρινα εκκλησιαστικά έργα, επιβλητικά ηρώα και κάθε λογής επιτύμβια μνημεία, προτομές, ανδριάντες σε όλες τις ελληνικές πόλεις αλλά και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο και τη Μικρά Ασία είναι στην πλειονότητά τους έργα επώνυμου ή ανώνυμου Τηνιακού καλλιτέχνη και μαρμαροτεχνίτη (Χαλεπάς, Φιλιππότης, Λύτρας, Γαΐτης είναι μόνο μερικοί από τους επώνυμους καλλιτέχνες της).
Η κοινότητα Πανόρμου δεν επιθυμεί συνένωση διότι, όπως αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρός της κ. Ηλίας Τζαβελόπουλος, «θα υποστούμε μεγάλη υποβάθμιση και από οικονομικής πλευράς και από άποψη κουλτούρας. Σίγουρα θα χάσουμε ορισμένα προνόμια χρηματοδοτήσεων και θα αναγκαστούμε να μοιραστούμε μικρότερα ποσά από τον Δήμο Τήνου. Οσο για τον πολιτισμό μας, φοβάμαι ότι θα χάσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και οι τύχες μας θα καθορίζονται από άλλα κέντρα αποφάσεων. Γι’ αυτό θα το παλέψουμε να μείνουμε έξω από τις συνενώσεις. Αν παρ’ όλα αυτά ο αγώνας μας αποτύχει, τότε θα αποφασίσει η τοπική κοινωνία».
Νυμφαίο, παράδειγμα προς μίμηση
Ασύμβατη κοινωνία με άλλους οικισμούς
Το ακριτικό Νυμφαίο, ένας διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός με πλούσια ιστορία, ήταν ένα ερημωμένο χωριό που αναγεννήθηκε και εξελίχθηκε σε ευρωπαϊκό πρότυπο έχοντας ήδη τιμηθεί τρεις φορές από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
«Η ορεινή κοινότητα της Φλώρινας υπήρξε κάποτε εστία βαθύπλουτων εμπόρων στην Ευρώπη, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αίγυπτο, φάρος των ελληνικών γραμμάτων και κέντρο όλων των εθνικών αγώνων με 3.000 κατοίκους και εκατοντάδες βαρύτιμα αρχοντικά», αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρός της, κ. Νίκος Μέρτζος.
Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα οι αλλεπάλληλοι πόλεμοι και οι γεωπολιτικές μεταβολές ερήμωσαν το Νυμφαίο που το 1994 είχε μόνον 35 γέρους κατοίκους και ερειπωμένα ή εγκαταλελειμμένα όσα αρχοντικά του είχαν διασωθεί. Από το 1995 η κοινότητα εφάρμοσε επί 12 χρόνια ένα προωθημένο σχέδιο πράσινης οικονομίας με στρατηγικά πλεονεκτήματα το φυσικό περιβάλλον, την πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά του. Επιπλέον, μεγάλο μέρος του Νυμφαίου ανήκει στη ζώνη υψηλής προστασίας Natura που προστατεύεται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ αποτελεί πυλώνα τουριστικής ανάπτυξης της Μακεδονίας.
«Αν συνενωθεί με μείζονα δήμο ή κοινότητα, σβήνει η ατμομηχανή και μαζί της η θαυμαστή οικονομία του και η νεαρή κοινωνία του που είναι παντελώς ασύμβατες με όλους ανεξαιρέτως τους οικισμούς της περιοχής. Χάνουν ο ακριτικός νομός Φλώρινας και όλη η Ελλάδα», καταλήγει ο κ. Μέρτζος.
Μακρινίτσα, το μπαλκόνι του Πηλίου
Συνένωση για ένα καλύτερο μέλλον
Εξαίρεση στον κανόνα που θέλει τις ιστορικές κοινότητες να επιθυμούν διακαώς τη διατήρηση της «ανεξαρτησίας τους» αποτελεί η Μακρινίτσα, «το μπαλκόνι του Πηλίου», όπως την είχε αποκαλέσει το 1934 ο Ελ. Βενιζέλος.
Παρά το γεγονός ότι ολόκληρο το χωριό είχε πυρποληθεί, τα επιβλητικά αρχοντικά του... ξαναγεννήθηκαν μέσα από τις στάχτες τους και σήμερα στέκονται επιβλητικά, όπως και οι μοναδικές οχυρωματικές κατοικίες του, του 17ου και του 18ου αιώνα. Συμπλήρωμα στην ιδιαίτερη οικιστική φυσιογνωμία της κοινότητας είναι τα λιθόστρωτα καλντερίμια, οι κρήνες, τα λιθόκτιστα τοξωτά γεφύρια, οι πλατείες και οι μεταβυζαντινές εκκλησίες του χωριού.
Σε αντίθεση με τους προέδρους των υπόλοιπων κοινοτήτων του Εθνικού Δικτύου Παράδοσης, Πολιτισμού και Κοινοτικού Βίου, ο πρόεδρος της Μακρινίτσας, κ. Γιάννης Κερασιώτης αντικρίζει το μέλλον του χωριού του άμεσα συνυφασμένο με κάποιον μεγάλο δήμο, στην προκειμένη περίπτωση με τον Βόλο. «Το κοινοτικό συμβούλιο τάχθηκε υπέρ της συνένωσης, διότι θεωρούμε ότι είναι καλύτερα να ανήκουμε σ’ έναν δυνατό δήμο, ο οποίος θα παρέχει καλύτερη εξυπηρέτηση στους πολίτες. Διαχειριστική επάρκεια δεν έχουμε πλέον. Την εποχή που εφαρμόστηκε το σχέδιο “Καποδίστριας” η κατάσταση ήταν πολύ καλύτερη για τη Μακρινίτσα. Σήμερα, οι ανάγκες μας για καλύτερες υπηρεσίες και υποδομές δεν καλύπτονται και επιπλέον θα δυσκολευτούμε να ενταχθούμε σε μεγάλα χρηματοδοτικά προγράμματα για έργα», καταλήγει ο κ. Κερασιώτης.
Πηγή:http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_30/01/2010_388902
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου